Eksperci WiseEuropa przygotowali broszurę informacyjną pt. “CCS – konieczny i bezpieczny. Czym są technologie wychwytu i podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz jak mogą pomóc powstrzymać zmianę klimatu”. Zapraszamy do lektury.
Atmosfera Ziemi się ogrzewa. Jej ocieplenie, zwane globalnym ociepleniem, pociąga za sobą zmianę warunków, w których żyjemy. Zmiana ta nie oznacza tylko wzrostu temperatury powietrza. Konsekwencją globalnego ocieplenia będzie, a częściowo już jest, zmiana klimatu jako całości. Możemy się więc spodziewać, że ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów, powodzie, susze czy nawałnice, będą występować coraz częściej i z większą intensywnością.
Dlaczego nasz klimat zmienia się właśnie w tym kierunku?
Gazy cieplarniane emitowane do atmosfery działają niczym szklarnia – zatrzymują ciepło wypromieniowywane przez powierzchnię Ziemi i stabilizują temperaturę naszej planety, zapobiegając jej wychłodzeniu. Jednak gdy ich udział w atmosferze jest za wysoki, zatrzymują więcej ciepła i sprawiają, że średnia temperatura atmosfery zaczyna się zwiększać. I tak się właśnie dzieje – gospodarcza działalność człowieka zaburza naturalny obieg gazów cieplarnianych w przyrodzie, powodując ich nadwyżkę, która nie może być pochłonięta w naturalny sposób. W największych ilościach emitowany jest dwutlenek węgla (CO2). Pochodzi on najczęściej ze spalania węgla, gazu i ropy, spoczywających wcześniej głęboko pod ziemią i tym samym oddzielonych od atmosfery.
W celu ograniczenia globalnego ocieplenia konieczne jest globalne ograniczenie – a ostatecznie wyeliminowanie – dodatkowej emisji dwutlenku węgla do atmosfery. I to jak najszybciej, aby nie dopuścić do takiego wzrostu globalnej temperatury, który pociągnąłby za sobą skutki, z którymi nie potrafilibyśmy sobie poradzić. Wymaga to jednak głębokiej przemiany zasad funkcjonowania gospodarki oraz zachowań społeczeństwa, a w szczególności sposobu pozyskiwania oraz używania energii. Dlatego coraz intensywniej pozyskujemy ją z odnawialnych źródeł energii (OZE), np. wiatru.
Jednym ze sposobów ograniczenia lub wyeliminowania emisji dwutlenku węgla może się wydawać wyłapywanie dwutlenku węgla przed jego emisją i składowanie go w miejscu, z którego nie miałby szans na ucieczkę do atmosfery. Choć oddziałuje na wyobraźnię, proces ten jest technologiczne skomplikowany i nieznany tak szeroko jak OZE.
Takie technologie jednak istnieją i są już stosowane, fragmentarycznie również w Polsce, a znane są pod skrótem CCS (z angielskiego Carbon Capture and Storage, czyli „wychwyt i składowanie dwutlenku węgla”). Węgiel, jako składnik dwutlenku węgla, wraca więc z ich pomocą tam, skąd tak naprawdę przyszedł – z powrotem pod ziemię.
Technologie CCS będą prawdopodobnie stosowane w Polsce na coraz większą skalę. W związku z tym wymagają przybliżenia społeczeństwu. Zainteresowanie stosowaniem technologii CCS wyrażają działający w kraju producenci cementu. Cementownia w Górażdżach już prowadzi pilotażową instalację wychwytu dwutlenku węgla, a cementownia firmy Lafarge w Piechcinie na Kujawach otrzymała dofinansowanie ze środków unijnych na budowę pełnej, komercyjnej instalacji wychwytu dwutlenku węgla. Lafarge będzie też w szerszym konsorcjum (m.in. z Orlenem) realizować infrastrukturę pozwalającą na transport wychwyconego dwutlenku węgla do podmorskich składowisk w Norwegii. Orlen także zamierza wychwytywać dwutlenek węgla ze swoich zakładów.
Wdrażanie technologii CCS jest nieodłącznym elementem scenariuszy ograniczania emisji dwutlenku węgla opracowywanych przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, ciało doradcze Organizacji Narodów Zjednoczonych cieszące się międzynarodowym autorytetem. O technologiach CCS wspominają też polskie rządowe dokumenty strategiczne w obszarze energii i klimatu. Na przełomie sierpnia i września 2023 roku wprowadzono ponadto w naszym kraju pakiet zmian prawnych, które mają ułatwić realizację inwestycji opartych na technologii CCS. Także Unia Europejska przygotowuje strategię rozwoju technologii CCS.
Najwyższy czas więc wyjaśnić, co w szczegółach oznacza i z czym wiąże się CCS. W niniejszej broszurze znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące CCS:
• Czym dokładnie jest CCS i dlaczego mówimy o „technologii CCS” w liczbie mnogiej?
• Dlaczego technologie CCS są w Polsce niezbędne?
• Jakie byłyby korzyści z wdrożenia technologii CCS?
• Gdzie można składować dwutlenek węgla i gdzie może on być składowany w Polsce?
• Co się dzieje z dwutlenkiem węgla pod ziemią?
• Czy transport dwutlenku węgla jest bezpieczny?
• Czy podziemne składowiska dwutlenku węgla są bezpieczne i szczelne?
• Czy na świecie funkcjonują już instalacje CCS i czy działają one bezpiecznie?
• Czy ewentualny wyciek dwutlenku węgla w trakcie transportu lub ze składowiska jest niebezpieczny dla człowieka?
• Czy i jak przeciwdziała się ewentualnemu wyciekowi dwutlenku węgla?
• Jaki jest wpływ technologii CCS na środowisko i krajobraz?
• Czy realizacja inwestycji związanych z technologiami CCS pociąga za sobą wywłaszczenia?
Cały tekst dostępny jest tutaj.